رشد و تکامل تشخیص رنگ در کودکان

نحوه تشخیص رنگ در کودکان

یادگیری در مورد رنگ بخش مهمی از رشد کودک است و نقطه عطف بزرگی برای کودکان پیش دبستانی است. تشخیص رنگ واقعی به این معنی است که کودکان می توانند رنگ ها را مطابقت داده، شناسایی و نام گذاری کنند. البته که یادگیری رنگ ها یک مفهومی است که به صبر، زمان و توجه نیاز دارد.

یادگیری و توانایی تشخیص رنگ در کودکان مهارتی است که همگام با رشد کودک، پیشرفت می کند و شامل انواع مختلفی از مهارت های اساسی می باشد که کودکان باید قبل از اینکه بتوانند رنگ را به درستی درک کنند، به آنها تسلط پیدا کنند. به یاد داشته باشید که هر کودک با سرعت متفاوتی رشد می کند و پروسه ای که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد، فقط یک دستورالعمل کلی برای تشخیص رنگ در کودکان است.

از طرفی، بیشتر بچه ها در سنین پایین در معرض رنگ ها قرار می گیرند. طبق تحقیقات، اکثر نوزادان می توانند رنگ ها را در سن ۳ تا ۶ ماهگی تشخیص دهند. در دوره پیش دبستانی در مورد رنگ های اطرافشان آموزش داده می شود و شناسایی آنها پیشرفت مهارت های شناختی کودک را نشان می دهد.

در ادامه این مقاله ابتدا به بررسی پروسه تشخیص رنگ در کودکان، تاثیر این مهارت بر رشد دیگر مهارت ها و سپس به معرفی و بررسی راه کار هایی برای کمک به تشخیص رنگ در کودکان می پردازیم:

پروسه تشخیص رنگ در کودکان:

۱. درک مفهوم یکسان و متفاوت در کودک:

این مهارت اساسی در حدود ۱۸ تا ۲۴ ماه رشد می کند و این ایده کلی است که برخی چیزها یکسان و برخی چیزها متفاوت هستند. می توانید برای رشد این مهارت این را امتحان کنید: شما می توانید با اشاره به چیزهایی که در محیط او یکسان هستند و چیزهایی که متفاوت هستند به کودک خود در رشد این مهارت کمک کنید.

۲. درک کلمات مربوط به رنگ ها:

به زبان ساده این بدان معنی است که کودکان قبل از اینکه معنی و مفهوم رنگ را بفهمند، کلمات رنگی را بیان می کنند. در حدود ۲۴ ماهگی بسیاری از کودکان شروع به استفاده از کلمات رنگی در واژگان خود خواهند کرد. این را امتحان کنید: هنگام صحبت با فرزندتان کلمات رنگی اضافه کنید: “به آن کامیون آبی نگاه کن” یا “لیوان قرمز شما اینجا است.”

۳. مرتب سازی اشیا بر اساس دسته بندی:

کودکان بین سن ۲ تا ۲.۵ سالگی قادر خواهند بود که اشیا را بر اساس دسته بندی مرتب کنند. به این موضوع از نظر دسته بندی های گسترده ای مانند حیوانات، رنگ ها، اتومبیل ها، لباس ها و… فکر کنید. به طور مثال هنگام مرتب کردن اتاق او می توانید این مهارت را با کودک خود امتحان کنید؛ می توانید بگویید: “مرا تماشا کن! ما همه حیوانات را در این سطل و همه ماشین ها را در این سطل قرار می دهیم”.

۴. توانایی تطابق رنگ ها با هم:

توانایی تطبیق رنگ ها حدود ۲.۵ سالگی ایجاد می شود. به خاطر داشته باشید که کودکان هنوز لزوماً مفهوم رنگ را درک نمی کنند، اما شروع به تشخیص رنگ های مشابه و مطابقت آنها با یکدیگر می کنند. این را امتحان کنید: یک بلوک را بالا نگه دارید و از فرزندتان بخواهید که یک بلوک مشابه پیدا کند. به این صورت که به او می گویید: “به بلوک قرمز من نگاه کن. آیا می توانی بلوک قرمز دیگری برای من پیدا کنی؟”

۵. تشخیص رنگ ها:

معمولا کودکان بین سن ۲.۵ تا ۳ سالگی شروع به تشخیص رنگ و یافتن آن می کنند. این مهارت به ما نشان می دهد که کودکان مفهوم “رنگ” را درک می کنند و می توانند آنها را از هم تشخیص دهند.

۶. نام گذاری رنگ ها:

این مرحله، آخرین مرحله در پروسه تشخیص رنگ توسط کودک است و به این معنی است که وقتی چیزی را بالا می گیرید و می گویید “این چه رنگی است؟” فرزند شما بتواند رنگ را به درستی نامگذاری کند. تا ۳ سالگی، اکثر کودکان حداقل یک رنگ را می شناسند و تا ۴ سالگی کودک، انواع رنگ ها را تشخیص می دهد.

چگونه مهارت تشخیص رنگ به رشد مهارت های دیگر کمک می کند؟

۱. ارتباط بصری را تقویت می کند:

برای اکثر کودکان، رنگ ها می توانند راهی برای ارتباط غیرکلامی باشند، زیرا توانایی صحبت کردن آنها ممکن است به طور کامل رشد نکرده باشد. ممکن است کودکان تا حدود ۴-۵ سالگی نتوانند صحبت کنند. آنها رنگ های اطراف خود را می بینند، تشخیص می دهند و از آنها برای انتقال خواسته ها، نیاز ها و احساسات خود استفاده می کنند.

۲. به تقویت خلاقیت و تخیل کمک می کند:

زمانی که کودکان به سن ۶ ماهگی می رسند، حس بینایی آنها شروع به رشد می کند و تا سن ده سالگی ادامه می یابد. رنگ ها به کودکان کمک می کنند خلاقیت درونی خود را کشف کنند و به آنها کمک می کند تا بفهمند هر رنگ چیست و آن رنگ چه چیزی را به تصویر می کشد. مهمتر از آن، با تأثیر بر مهارت های شناختی و حرکتی کودکان، به تقویت قوه تخیل در کودکان کمک می کند.

۳. بهبود تجربه یادگیری:

در بسیاری از موسسات آموزشی و خانه ها، دیده می‌شود که کودکانی که در فضای خود با رنگ احاطه شده اند، تمایل دارند تمام پتانسیل خود را در فعالیتی به نمایش بگذارند که اشتیاق آنها به یادگیری را نشان می دهد. بر اساس تحقیقات، نقش عوامل محیطی مانند رنگ به دستیابی به سطوح بالاتر موفقیت و بهره وری کمک می کند و رفتار مثبت را القا می کند و در نتیجه احتمال خطا را کاهش می دهد.

۴. تأثیر بر رفتار های فیزیولوژیکی و روانی:

برخی از رنگ ها می توانند تأثیر مثبتی بر کودک داشته باشند، در حالی که برخی دیگر می توانند تأثیر منفی بر کودک شما بگذارند. رنگ ها نه تنها بر مغز بلکه بر سیستم عصبی مرکزی کودک نیز تأثیر می گذارند. به عنوان مثال، اگر کودک در اتاقی باشد که کاملاً سفید رنگ شده است، ممکن است منجر به کمبود محرک شود که باعث عدم تعادل می شود.

کمک به تشخیص رنگ در کودکان:

کودکان معمولاً در سال های پیش دبستانی رنگ ها را یاد می گیرند. توانایی تشخیص رنگ ها به عنوان یک نشانگر و نقطه عطف در فرآیند شناختی کودک در نظر گرفته می شود و اغلب بخشی از غربالگری اولیه برای رشد و پذیرش تحصیلی است.

از این رو، شناخت رنگ ها و شناسایی نام رنگ ها بخش مهمی از رشد کودک است. شناسایی زود هنگام رنگ ها به ایجاد پیوند شناختی بین سرنخ های بصری و کلمات کمک می کند. در ادامه به معرفی راه ها و نکته هایی برای آموزش رنگ به بچه ها می پردازیم:

۱. آموزش رنگ ها از طریق کتاب های کودکان:

کتاب‌های کودکان زیادی برای آموزش رنگ به کودکان وجود دارد. کتاب هایی مانند مجموعه «ماهی سفید کوچولو» که معمولاً اولین تجربه «خواندن» کودک را نشان می دهند، کتاب‌هایی هستند که دارای تفکر آموزشی هستند. بهترین کتاب‌های کودکان برای آموزش رنگ، علاقه کودک را با یک داستان عالی و تصاویر رنگارنگ ترکیب می کند که تجربه خواندن را کاملاً لذت‌بخش می کند.

۲. بازی هایی که رنگ را به کودکان می آموزد:

در کنار کتاب ها، بسیاری از بازی ها تا حدی از رنگ استفاده می کنند تا برای کودکان جذاب تر شوند و در عین حال رنگ ها را به آنها آموزش می دهند.

۳. یادگیری با فلش کارت های رنگی:

از آنجایی که یادگیری رنگ ها بخش مهمی از آموزش اولیه هر کودک است، مدارس و والدین اغلب به فلش کارت های رنگی با ذهنیت آموزشی تر روی می آورند. فلش کارت های رنگی طیفی از تمرکز بر رنگ تا القای کلمات همراه با رنگ را به عنوان مهارت های پیش از خواندن اجرا می کنند.

اغلب فلش کارت های رنگی از اشکال استفاده می کنند و مهارت های اولیه شمارش را همراه با تشخیص رنگ آموزش می دهند.

در کل، تشخیص رنگ در کودکان مهارت مهمی است که در توسعه و ارتباط آنان با دنیای اطراف تأثیرگذار است. در صورت وجود اختلالات در این حوزه، تشخیص زودرس و مداخله متخصصان می تواند به کودکان کمک کند تا از این مهارت اساسی بهره برده و توانایی تعامل بهتر با محیط پیرامون خود را تجربه کنند.