تنبلی چشم در کودکان چگونه درمان می شود؟

آمبلیوپی یا تنبلی چشم در کودکان و راه های درمان آن

سیستم بینایی در هفت تا ده سالگی کودک به سرعت رشد می کند، زمانی که اتصالات مهمی که اجازه می دهد نور بین مغز و اعصاب بینایی به عقب و جلو عبور کند، ایجاد می شود. آمبلیوپی، که به عنوان “تنبلی چشم” نیز شناخته می شود، زمانی رخ می دهد که مغز از یک چشم حمایت می کند و مسیرهایی را برای تنها یک چشم ایجاد می کند.

این عارضه معمولاً در دوران نوزادی یا اوایل کودکی شروع می شود. آمبلیوپی شایع ترین علت مشکلات بینایی در کودکان است که از هر ۱۰۰ کودک ۲ تا ۳ کودک را مبتلا می کند. اگر به موقع درمان شود، اغلب می توان آن را اصلاح کرد. در صورت عدم درمان، آمبلیوپی می تواند بینایی و درک عمق را برای همیشه مختل کند.

این بیماری اغلب در خانواده ها دیده می شود. اگر والدین یا خواهر و برادری به این بیماری مبتلا باشند، احتمال ابتلای کودک به آمبلیوپی بیشتر است.

انواع آمبلوپی یا تنبلی چشم:

۱. آمبلیوپی انکساری:

• این شکل از تنبلی چشم ممکن است زمانی رخ دهد که تفاوت تمرکز بین دو چشم وجود داشته باشد. این ممکن است ناشی از شرایطی مانند آستیگماتیسم، دوربینی یا نزدیک بینی باشد. مغز فقط با چشم قوی تر می بیند و در نتیجه بینایی در چشم ضعیف تر ایجاد نمی‌شود.
• در برخی موارد، هنگامی که مشکل تمرکز قابل توجهی در هر دو چشم وجود دارد، بینایی ممکن است در هر دو چشم به درستی رشد نکند. از آنجایی که هیچ نشانه قابل مشاهده ای از این نوع آمبلیوپی وجود ندارد و ممکن است کودک متوجه وجود مشکل نشود، این وضعیت اغلب تا زمان تست بینایی کودک شناسایی نمی شود.

۲. آمبلیوپی استرابیسمی:

• این شکل از تنبلی چشم ممکن است زمانی رخ دهد که چشم ها به درستی در یک راستا قرار نگیرند و یک چشم به سمت بیرون یا داخل حرکت کند. استرابیسم و ​​آمبلیوپی بین ۲ تا ۴ درصد از جمعیت را تحت تاثیر قرار می دهد.

۳. محرومیت محرک آمبلیوپی (SDA):

• این شکل از آمبلیوپی ممکن است زمانی ایجاد شود که کودک در یک یا هر دو چشم آب مروارید داشته باشد که بینایی او را مختل می کند. آب مروارید در کودکان نادر است اما می تواند در خانواده ها ایجاد شود. آب مروارید در بدو تولد، اندکی پس از تولد وجود دارد، یا در نتیجه تروما، مصرف استروئیدها یا سایر بیماری های دوران کودکی ایجاد می شود.

پزشکان درمان کودک مبتلا به آمبلیوپی یا تنبلی چشم را قبل از ۷ سالگی توصیه می کنند، در حالی که مغز هنوز در حال بلوغ است. اما برای بهترین نتایج ممکن، درمان باید قبل از سن ۵ سالگی شروع شود. 

علائم تنبلی چشم چه چیزهایی هستند؟

علائم آمبلیوپی معمولاً جزئی هستند، اگر اصلاً وجود داشته باشند. ممکن است کودک متوجه نشود که چیزی اشتباه است و ممکن است چیزی نگوید. اما در عین حال والدین یا معلمان ممکن است متوجه یکی از علائم زیر شوند:

• چشم های نامرتب (استرابیسم)
• چشمک زدن مکرر یا مشکل در بینایی
• کج کردن یا چرخاندن سر برای بهتر دیدن
• بستن یا پوشاندن چشم برای دیدن

از آنجایی که چشم بدون تنبلی بینایی عالی دارد، معمولاً هیچ علامتی ندارد و آمبلیوپی اغلب در طول معاینه بینایی معمولی کشف می شود.

چه چیزی باعث آمبلیوپی می شود؟

تنبلی چشم زمانی رخ می دهد که یک چشم بهتر از چشم دیگر می بیند و مغز تصاویر تار چشم دیگر را نادیده می گیرد. ارتباط بین مغز و چشم قوی تر، قوی تر می‌شود و ارتباط بین مغز و چشم ضعیف تر کاهش می‌یابد.

مشکلات بینایی زیر می تواند باعث آمبلیوپی شود:

عیوب انکساری: آستیگماتیسم، دوربینی یا نزدیک بینی

شکل چشم نور را به درستی خم نمی کند، بنابراین دید کودک در یک چشم، نزدیک بین یا دوربین تار می شود. عیوب انکساری را می توان با عینک اصلاح کرد اما در کودکان خردسال عیوب انکساری علائم کمی دارد و فقط با آزمایش بینایی تشخیص داده می شود.

استرابیسم:

چشم کودک بدون هیچ دلیل مشخصی می تواند عبور کند. چشم و مغز نامرتب می شوند، بنابراین چشم ها به جهات مختلفی اشاره می کنند. مغز با نادیده گرفتن سیگنال های چشم ضربدری جبران می کند. چشمی که نادیده گرفته می شود، بینایی خود را در اثر آمبلیوپی از دست می دهد.

مشکل ساختاری:

افتادگی پلک یا آب مروارید در یک چشم، بینایی را مختل می کند و مغز با توجه به چشم سالم و نادیده گرفتن تصویر ضعیف در چشم دارای نقص، به آن پاسخ می دهد. آمبلیوپی معمولاً در خانواده ها ایجاد می شود. اگر والدین یا خواهر یا برادرشان آمبلیوپی داشته باشند، کودک در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری است. کودکانی که زودتر از موعد به دنیا می آیند یا دارای تاخیر در رشد هستند نیز در معرض خطر بیشتری هستند.

آمبلیوپی چگونه تشخیص داده می شود؟

همه کودکان باید قبل از ۴ سالگی سالگی آزمایش بینایی انجام دهند. اکثر پزشکان اطفال بینایی را به عنوان بخشی از معاینه پزشکی استاندارد آزمایش می کنند و در صورت تشخیص علائم مشکل، خانواده را به چشم پزشک ارجاع می دهند.

در حین بررسی بینایی کودک، پزشک اطفال یا چشم پزشک ممکن است هر بار یک چشم را بپوشاند و ببیند که کودک چقدر می تواند یک شی را با چشم دیگر دنبال کند. آنها همچنین ممکن است واکنش کودک به پوشاندن چشم را تماشا کنند. اگر کودک ناراحت شود یا بخواهد پوشش را کنار بزند، می تواند نشانه آمبلیوپی باشد.

نتیجه گیری:

در نهایت، درمان مشکلات بصری در کودکان مانند تنبلی چشم به مرور زمان و با پیگیری منظم و تعامل با یک پزشک چشم انجام شود. برای تشخیص دقیق و تعیین درمان مناسب، بهتر است به یک پزشک چشم پزشکی متخصص مراجعه کنید. همچنین، ارتقاء طریقه زندگی سالم و تغذیه مناسب نیز می‌تواند به بهبود و حفظ سلامت چشم کودک کمک کند.