تنبلی چشم در کودکان

تنبلی چشم و راه های درمان آن در کودکان

عارضه ی تنبلی چشم یا آمبلیوپی یکی از اختلالات شایع دوران کودکی می باشد که در حدود ۳ درصد از افراد به آن مبتلا هستند و معمولا در دوران کودکی علائم خود را نشان می دهد.

این نشانه ها می تواند شامل تاری دید و عدم داشتن بینایی طبیعی در سنین کودکی باشد که به دلایلی از جمله عیوب انکساری (دوربینی، نزدیک بینی، آستیگماتیسم) یا انحراف چشم (لوچی یا استرابیسم) یا عدم شفافیت مسیر بینایی (آب مروارید، کدورت قرنیه، افتادگی پلک) به وجود می آید.

ضعیفی چشم کودکان به صورت معمول بیشتر برای یک چشم به وجود می آید بنابراین مبتلایان تلاش می کنند بیشتر از چشم سالم خود استفاده کنند و در واقع مغز بین دو چشم، چشم سالم را انتخاب می کند در نتیجه مسیر ارسال تصویر از چشمی که مشکل دارد را به مغز مسدود میکند و اصطلاحا دید چشم بیمار را خاموش می کند، در نهایت از این چشم استفاده نشده و سبب تنبلی آن می شود.

اگر این عارضه در سنین کودکی تشخیص داده شود می توانید از پیشروی آن با استفاده از عینک طبی جلوگیری کنید زیرا بدن کودکان در مقایسه با افراد بزرگسال خاصیت ترمیم پذیری بیشتری دارد بنابراین اقدام برای درمان آن در اوایل دوران کودکی بسیار نتیجه بخش تر خواهد بود.

ما در این مطلب قصد داریم شما را با تنبلی چشم و راه های درمان آن، علائم و نشانه ها و… آشنا کنیم  بنابراین اگر قصد دارید اطلاعات مفیدی را کسب کنید تا پایان همراه ما باشید.

تشخیص تنبلی چشم

اگر عارضه ی تنبلی چشم به دلیل انحراف و یا شفافیت مسیر دید باشد برای والدین بسیار واضح و قابل تشخیص است؛

اما در صورتی که به عیوب انکساری ارتباط داشته باشد تشخیص آن مشکل است زیرا کودکان به راحتی با استفاده از چشم سالم خود می بینند و کمبود دید در چشم بیمار را جبران می کنند، و حتی در صورتی که دوچشم ضعیف باشد باز هم کودکان چیزی عنوان نمی کنند چون فکر میکنند همه ما اینطور می بینیم.

بچه های ۳، ۴ ساله نمی توانند بیان کنند که در دیدن مشکل دارند و چون همیشه همین طور دیده اند و غیر از این تجربه ی دیگری برای دیدن نداشته اند تنها راه تشخیص تنبلی چشم غربالگری است.

تنبلی چشم در صورتی که در زمان مناسب تشخیص داده شود به راحتی قابل درمان است و هر چه سن کودک کمتر باشد درمان سریع تر و موفق تر پیش خواهد رفت بنابراین بهتر است که کودک خود را از ۳ سالگی نزد اپتومتریست برده و مورد معاینه قرار دهید.

خوشبختانه در حال حاضر در تمام کشور های جهان معاینات اپتومتری تا قبل از سن ۶ سالگی انجام می شود تا در صورت وجود هر گونه نقص و اشکال فرد در کوتاه ترین زمان ممکن تحت معالجه و درمان قرار بگیرد  و در بزرگسالی گرفتار آسیب های خطرناک تر به دلیل بی توجهی به علائم آن در سنین کمتر نشود.

درمان تنبلی چشم در کودکان:

درمان تنبلی چشم به سه عامل بستگی دارد:

1. سنی که تنبلی چشم به وجود آمده است.
2. زمان شروع درمان تنبلی چشم که همانطور که قبلا گفته شد هرچه درمان زودتر شروع شود مطمئنا بهتر خواهد بود.
3. میزان همکاری کودک و والدین با معاینه کننده

به طور کلی آگاهی والدین و همکاری آن ها رمز موفقیت در درمان تنبلی چشم کودکان است. والدین باید آگاه باشند که دوران طلائی برای درمان تنبلی چشم دوران کودکی (بین ۳ تا ۶ سالگی) است و در صورتی که این زمان را از دست بدهند این فرصت برای همیشه از بین می رود.

بعد از اینکه تنبلی چشم تشخیص داده شد راه های مختلفی برای درمان وجود دارد که عبارتند از:

۱. استفاده از عینک طبی مناسب:

در صورتی که اپتو متریست تشخیص دهد که چشمی که دچار تنبلی شده است ناشی از عیوب انکساری یا ضعیفی چشم (دوربینی، نزدیک بینی و آستیگماتیسم) است، بعد از انجام معاینات دقیق، عینک طبی را که دارای عدسی مناسب برای چشم کودک شما است را تجویز می کند و از شما می خواهد که عینک به صورت مداوم استفاده و بعد از ۳ ماه مجددا برای چکاپ مراجعه کنید.

در خیلی از موارد تجویز عینک و استفاده مداوم از آن به تنهایی برای درمان تنبلی چشم کافیست و اپتومتریست با چکاب دوباره بعد از ۳ ماه متوجه این قضیه خواهد شد؛ در این صورت باید به زدن عینک ادامه داد.

اما در صورتی که زدن عینک به تنهایی برای اصلاح دید و برطرف شدن تنبلی چشم کافی نباشد اپتومتریست بستن چشم سالم همراه با زدن عینک را به شما پیشنهاد می دهد، که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.

۲. بستن چشم سالم (اکلوژن):

همانطور که قبلا گفتیم گاهی زدن عینک به تنهایی باعث درمان تنبلی چشم کودکان نمی شود در این مورد بستن چشم سالم باعث می شود که چشم تنبل وادار به فعالیت شده و به مرور زمان تنبلی آن برطرف می شود.

دوره زمانی بستن چشم در کودکان به نسبت سن و میزان تنبلی متفاوت می باشد و ممکن است از چند هفته تا چند ماه باشد که این میزان را اپتومتریست یا متخصص چشم تشخیص می دهد. هر چه میزان تنبلی بیشتر و سن شروع درمان تنبلی چشم بالاتر باشد مدت زمان بستن چشم بیشتر خواهد بود.

تحقیقات نشان داده که بستن چشم بیشتر از ۶ ساعت تاثیری در بهبود ندارد بلکه کودک را خسته می کند و گاهی ممکن است باعث تنبلی چشم سالم هم بشود، بنابراین والدین بایستی مطابق تجویز اپتومتریست و یا چشم پزشک عمل کنند.

نکته: باید در نظر داشته باشید که نحوه درمان و مدت زمان درمان  هر کودک با کودک دیگر متفاوت است و فقط اپتومتریست می تواند آن را تشخیص دهد نه والدین کودک، پس لطفا سعی کنید به معاینه کننده  اعتماد کنید و کودک خود را با بقیه مقایسه نکنید.

والدین گرامی لطفا برای همکاری بیشتر کودک خود در بستن چشم به نکات زیر توجه کنید:

1. هرگز برای بستن چشم کودک خود را مجبور نکنید و سعی کنید با تشویق و بازی او را ترغیب کنید.
2. در هنگام بستن چشم کودک با او بازی کنید ،این کار علاوه بر اینکه بچه را سر گرم می کند، چشم تنبلش را تحریک کرده و باعث تقویت دید این چشمش می شود.
3. زمان بستن چشم از بازی هایی که خطرناک است (بازی  های پرشی یا دویدنی) پرهیز کنید چون با چشم تنبل دید خوبی ندارد.
4. در زمان بستن چشم کودک را به مهمانی و یا مکان های عمومی نبرید چون این کار اظطراب کودک را بیشتر و همکاری او را کمتر خواهد کرد.
5. برای بستن چشم کودک پاداش در نظر بگیرید تا این کار برایش لذت بخش باشد.
6. در زمان بستن چشم از بازی هایی که تحریک کننده چشم هستند استفاده کنید مثل نقاشی کشیدن و استفاده از رنگ های تحریک کننده چشم مثل قرمز و نارنجی.

۳. عمل جراحی تنبلی چشم:

در صورتی که تنبلی چشم ناشی از بیماری های چشمی مثل آب مروارید، افتادگی پلک، کدورت قرنیه و یا انحراف چشم (لوچی) باشد باید عمل جراحی با توجه به نظر متخصص چشم انجام شود تا جلوی تنبلی چشم کودک گرفته شود.

در نهایت:

بهتر است بدانید یکی از مهم ترین دلایلی که به شما توصیه می کنیم تا قبل از سن ۶ سالگی برای درمان عارضه ی تنبلی چشم اقدام کنید این است که سیستم بینایی معمولا در سن ۸ تا ۱۰ سالگی به تکامل می رسد و درمان تنبلی چشم بعد این سنین بعید خواهد بود.

به همین علت توصیه ی جدی ما به شما درمان این عارضه تا قبل ۱۰ سالگی است و در صورت بی توجهی به آن ممکن است فرصت طلایی درمان این عارضه را از دست بدهید و چشم تنبل به صورت کامل توانایی دید خود را از دست بدهد.