علائم، نشانه ها و درمان آستیگمات چشم چیست؟

هر آنچه که درباره ی آستیگماتیسم باید بدانید.

آستیگمات چشم یک اختلال نظر است که در آن شکل قرنیه یا عدسی چشم به نحوی تغییر می کند که نور به طور ناهمسان به روی شبکیه چشم تمرکز می شود. این اختلال معمولاً باعث تاری دید، اشکال در تمرکز بر روی اشیاء و کاهش وضوح بینایی می شود.

در چشم های سالم، شکل قرنیه و عدسی به طور یکنواخت تغییر می کنند و نور می تواند به طور مرتب در یک نقطه روی شبکیه تمرکز شود. اما در آستیگمات، این تمرکز به نحو نامناسبی تغییر می کند که باعث مشکلات دیدی می شود.

سه نوع اصلی آستیگمات عبارتند از:

1. آستیگماتیزم هایپرمتروپیک: در این نوع، نور به جای تمرکز در نقطه تمرکز ایده‌آل روی شبکیه، قبل از شبکیه تمرکز می کند. این باعث کاهش وضوح بینایی در نزدیکی می شود.
2. آستیگماتیزم مایوپیک: در این حالت، نور به جای تمرکز در نقطه تمرکز ایده‌آل، پس از شبکیه تمرکز می شود. این باعث کاهش وضوح بینایی در دوربینی می شود.
3. آستیگماتیزم آنستیگماتیک: در این نوع، نور به دو نقطه تمرکز مختلف در جلو و پشت شبکیه تمرکز می شود، که منجر به تاری دید و اشکال در تمرکز بر روی اشیاء می شود.

البته آستیگمات ممکن است به صورت ترکیبی نیز وجود داشته باشد، به عنوان مثال، فرد می تواند همزمان آستیگمات هایپرمتروپیک و مایوپیک داشته باشد.

علائم و نشانه های بوجود آمدن آستیگماتیسم در افراد چه چیزهایی است؟

علائم آستیگمات به ویژه در شرایط نور کمتر معلوم تر می شوند. برخی از علائم و نشانه های آستیگمات شامل موارد زیر می شوند:

1. عدم واضحیت دید در فاصله های نزدیک: افراد مبتلا به آستیگمات چشم ممکن است دچار عدم واضحیت دید در مشاهده اشیاء و متن های نزدیک شوند.
2. عدم واضحیت دید در فاصله های دور: در برخی موارد، آستیگمات می‌تواند باعث کاهش واضحیت دید در فاصله های دور نیز شود.
3. افزایش خستگی چشم: افراد مبتلا به آستیگمات ممکن است با مدت زمان کمتری از خواندن یا کار با متن ها خسته شوند و نیاز به استراحت داشته باشند.
4. درد یا سردرد: زمانی که چشم ها در تلاش برای تمرکز به درستی نیستند، این ممکن است منجر به احساس درد چشمی یا سردرد شود.
5. اشک ریزی یا خشکی چشم: آستیگمات می‌تواند باعث ایجاد اختلال در تمرکز نور بر روی شبکیه شود، که به نوبه خود ممکن است منجر به احساس اشک ریزی یا خشکی چشم شود.
6. سختی در شناسایی حروف کوچک و جزئیات: افراد مبتلا به آستیگماتیسم ممکن است دچار مشکل در تشخیص حروف کوچک و جزئیات ریز شوند.
7. ناحیه های تاریک یا مبهم در دید مرکزی: در بعضی موارد، ممکن است در دید مرکزی ناحیه های تاریک یا مبهم ایجاد شود که موجب کاهش واضحیت دید می شود.

عوامل موثر در بروز آستیگمات چشم

1. ژنتیک: ژنتیک یکی از عوامل مهم در بروز آستیگمات است. در بسیاری از موارد، افرادی که والدین یا فامیل های نزدیکشان دارای آستیگمات هستند، احتمالاً در معرض بالاتری برای ابتلا به این مشکل قرار دارند.
2. شکل قرنیه و لنز چشم: شکل نامناسب قرنیه یا لنز چشم می تواند باعث عدم تمرکز به درستی نور بر روی شبکیه شود و آستیگمات را ایجاد کند.
3. صدمات و عوامل جراحی: صدمات چشمی یا عمل های جراحی در ناحیه چشم می توانند شکل قرنیه یا لنز چشم را تغییر داده و به بروز آستیگمات منجر شوند.
4. سن: با پیشروی سن، شکل چشم تغییر می کند و ممکن است باعث بروز آستیگمات شود. این به نام “پیری طبیعی چشم یا پیر چشمی” نیز شناخته می شود.
5. استفاده نادرست از چشم: استفاده نادرست از چشم ها، به ویژه در مواردی که نور کافی و یا تمرکز مناسب در کار نباشد (مانند خواندن در نور کم)، می‌تواند باعث ایجاد آستیگمات شود.
6. شرایط کاری و محیطی: کار در محیط های پرنور یا پرتنش، مثل کامپیوتر یا نور مصنوعی، می‌تواند باعث خستگی چشم و بروز آستیگمات شود.
7. بیماری های مرتبط با قرنیه و عدسی چشم: برخی از بیماری ها و اختلالات مانند قوز قرنیه می توانند به تغییر شکل قرنیه و بروز آستیگمات منجر شوند.
8. بارداری: در برخی موارد، تغییرات هورمونی در دوران بارداری ممکن است تاثیری در شکل عدسی چشم داشته باشد و آستیگمات چشم را تحریک کند.
9. شرایط محیطی و نور: نور ناصحیح یا نور کم می تواند باعث ایجاد خستگی چشم و تمرکز ناپذیری شود، که در نتیجه آستیگمات بیشتری را ایجاد کند.

روش های تشخیص آستیگماتیسم:

برای تشخیص آستیگمات چشم، پزشک چشم ‌پزشکی از انواع مختلفی از ابزارها و تست ها استفاده می کند. در زیر به برخی از اصلی ترین روش های تشخیص آستیگمات اشاره می‌کنم:

1. تست دیافراگم: این تست معمولاً با استفاده از یک دستگاه به نام فوروپتر انجام می شود. در این تست، چشم پزشک با چرخاندن دیافراگم مخصوص در جلوی چشم های شما، اندازهٔ بهینه عدسی های کمکی را برای تمرکز نور بر روی شبکیه تعیین می‌کند.
2. تست خواندن نزدیک (تست جاگر): در این تست، افراد باید متون نزدیک را بخوانند تا پزشک بتواند درجهٔ تمرکز نور را بر روی شبکیه تعیین کند.
3. تست رفراکتومتر: این دستگاه برای اندازه‌گیری قدرت شکستگی چشم ها استفاده می‌شود. این تست نه تنها به تشخیص آستیگمات کمک می‌کند، بلکه میزان انحرافات دیگر در تمرکز نور نیز اندازه‌گیری می‌شود.
4. کراتومتر: این تست برای تصویربرداری سه بعدی قرنیه و اندازه گیری منحنی ها و شیب های آن برای تشخیص آستیگمات و اختلالات دیگر مفید است.

همچنین، بسته به شدت و نوع آستیگمات، پزشک ممکن است از تست‌های دیگری نیز استفاده کند. مهمترین نکته این است که در صورت تجربهٔ هرگونه علائمی از مشکلات بینایی، بهتر است به پزشک چشم‌پزشکی مراجعه کرده و تشخیص و درمان مناسب را دریافت کنید.

آیا آستیگمات چشم درمان دارد؟

درمان آستیگمات چشم ممکن است از طریق مراقبت های چشمی، استفاده از عینک، لنزهای تماسی، یا در موارد شدید‌تر، جراحی انجام شود. در هر صورت، بهتر است با یک چشم پزشک مشورت کنید تا روش مناسب درمان برای شرایط خاص شما تعیین شود. در زیر روش های معمول درمان آستیگمات چشم آورده شده است:

1. عینک: استفاده از عینک با لنز‌های مناسب برای تمرکز نور بر روی شبکیه یکی از راه های ساده و موثر در درمان آستیگمات است. عینک ها به کمک اصلاحی تمرکز نور بر روی شبکیه کمک می‌کنند و بهبود واضحیت دید را ایجاد می‌کنند.
2. لنزهای تماسی: در برخی موارد، لنزهای تماسی نیز می توانند برای تصحیح آستیگمات مورد استفاده قرار گیرند. لنزهای تماسی تصحیحی می توانند به طور مستقیم روی چشم قرار گرفته و تمرکز نور را بهبود دهند.
3. عمل جراحی: در مواردی که تمرکز نور بر روی شبکیه با لنز یا عینک به طور کامل بهبود نیابد، افراد ممکن است به عمل جراحی تصحیح آستیگمات اقدام کنند. انواع عمل های جراحی شامل جراحی لیزیک و ایکسیمر (LASIK، PRK) و همچنین عمل های جراحی لنز داخل چشم (ICL) می‌شود. این عمل ها با تغییر شکل قرنیه یا لنز چشم، بهبود تمرکز نور را تسهیل می کنند.

مهمترین نکته این است که درمان آستیگماتیسم باید توسط پزشک چشم انجام شود. انتخاب مناسب ترین روش درمان باید با توجه به ویژگی های شخصیتی، عوامل تشخیصی و نیازهای واحد شخص، توسط پزشک تعیین گردد. در مورد مشاوره با پزشک خود، مزایا و معایب هر روش درمان را به طور دقیق بشنوید و تصمیم‌گیری بهتری انجام دهید.